Hoofdstuk 2.1: Aankoop van een woonhuis t.b.v. de Fransche school

In het gemeentearchief vond ik de volgende aantekening van de archivaris de heer R.R. Baar:
“Voornaam woonhuis, vermoedelijk 17e eeuws, ter breedte van zeven vensterassen, met verdieping en schilddak. De voorgevel heeft een negentiende eeuws karakter; aan de achterzijde een waarschijnlijk 19e eeuwse vleugel, parallel aan het oudere deel en eveneens onder schilddak. Op 26-11-1771 aangekocht door de gemeente voor de vestiging van een Franse kostschool op 1-5-1772. Bij raadsbesluit van 13-11-1860 met ingang van 1-1-1861 opgeheven als openbare kost- en dagschool voor jongens. Daarna voortgezet als bijzondere school tot 1-9-1894. Bij raadsbesluit van 15-5-1894 met ingang van 1-9-1894 openbare lagere school met uitgebreid leerplan. Sedert 1-7-1909 andere bestemmingen.”

Op basis van deze informatie ben ik allereerst in het archief van het Ambtsbestuur 1680-1813 op zoek gegaan naar stukken over de aankoop en heb daar gevonden:

  1. Koopakte d.d. 16 april 1772 waarin bekend wordt dat de koop is gesloten op 26 november 1771.
  2. In het Resolutieboek van 1772 onder nummer 219 heeft de Scriba des Ambts Nijkerk Steven van der Hart op 16 april 1772 het aankoopbesluit van de Jonkeren vastgelegd.
  3. Een akte d.d. 3-9-1772 waarbij Margrieta Arnolda geboren Crinius haar man Everhard van Diermen machtigt de koop te sluiten.
  4. Een ondertekende en met lakzegels voorziene koopakte d.d. 8 september 1772.

Deze akte wordt gecompareerd voor Joachim van Diermen en Peel Beek, in de qualiteit van geërfden in de Veluwen en het gaat om:
“ Een Huijs en Erf, Hoff, Schuur met een annexe kamer, twee bergen en een hoekje Tabaksland bij en annex malkander staande ende gelegen in de Ambte en de Veste van Nijkerk in de Veenestraat, hebbende ten Oosten de VeenStraat, ten Westen Peter Van Westerveld, ten Zuijde de Hoog Wel Geboren Vrouwe Douaniere Judith Geertruijd Bentick Doude en Hermannus van Steenler, en ten Noorden Abraham Schouten”
De eigenaren zijn:

  • Den Wel Edele Gestenge Heer Evert van Diermen, oudt burgemeester van de Stadt Vianen,;
  • Zijn Ehevrouw Margrieta Arnolda geboren Crinius;

De aankoop vindt plaats voor: “de somma van vijf duysent Caroli guldens ad 20 stuijvers het stuk Hollands”.

In een akte van 3 september 1772 waarbij Margrieta Arnolda Crinius ten overstaan van Jan Cornelis de Casenabe en Johan Egbert van Buuren, beide schepenen der Stadt Vianen, haar man Everhard van Diermen machtigt de koop te sluiten, wordt gesproken van: “Sekere Huijsinge en Erve, twee bergen, een schuur en annexe Woninge”.
Blijkbaar is er sprake van meerdere woningen. Deze zijn niet terug te vinden op de Kadastrale Atlas van 1832. De percelen sectie B de nrs. 495 en 496 zijn eigendom van de Stad Nijkerk en de beschrijving is: Franse school, schuur, tuin en erf. De percelen zijn respectievelijk 0.17.60 en 0.26.00 ha. In totaal 4.360 m2.

In genoemde akte van 3 september 1772 staat oa.: “Comparerende voor de ondergenoemde schepenen der Steede Vianen: Vrouwe Margareta Arnolda Crinius huijsvrouwe van Everhard van Diermen, wonende binnen deze Stad…..etc….”.
Per datum van 16 april staat in het Resolutieboek van 1772 onder nummer 219 o.a.:
“en sullen de verkoperen de pagten van het perceel blijven genieten tot verscheidene Paaschen 1772”.
Zeker is dus dat zij er zelf niet woonden en het perceel verpacht is tot Pasen 1772. Dat viel in dat jaar op 19 en 20 april.

De koopakte d.d. 8 september 1772 wordt o.a. gecompareerd voor Joachim van Diermen, in de qualiteit van geërfden in de Veluwen en de verkoop vindt plaats door Evert van Diermen. Familie van elkaar? Ja, Joachim is een neef (oomzegger) van Evert. Evert wordt op 9-11-1709 gedoopt in Nijkerk als zoon van Johannes Casijns van Diermen en Wichmoet van Tielen.

In het Verpondingsboek van Nijkerk uit 1752 staat: als eigenaar van Huijs en Hof schuur en Bergen Van Visfer > Dr. Evert van Diermen. Als aantekening hierachter staat dat Novo transport d.d. 8 september 1772 De Stadt Nijkerk.